فهرست مطالب

سیاست نامه علم و فناوری - سال ششم شماره 1 (پیاپی 14، بهار 1395)

نشریه سیاست نامه علم و فناوری
سال ششم شماره 1 (پیاپی 14، بهار 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/03/23
  • تعداد عناوین: 8
|
  • استراتژی مرده است، زنده باد استراتژی / مصاحبه با دکتر سهراب خلیلی شورینی
    صفحات 9-18
    دکتر خلیلی شورینی یکی از نخستین کسانی است که برنامه ریزی استراتژیک را در ایران تدریس کرده است و کتاب ترجمه شده وی سال ها منبع تدریس این موضوع در دانشگاه ها بوده است. در این شماره قصد داریم درباره تاریخچه و مشکلات حوزه مدیریت در کشور با دکتر شورینی به گفتگو بنشینیم. ایشان پس از آن که ما را به گرمی در دفتر کار خود پذیرفت و به سوالات ما پاسخ داد ترجیح داد به جای درج گفتگو مقاله زیر را منتشر کنیم. مقاله ای که حاوی پاسخ سوالات ما درباره دیدگاه دکتر پیرامون وضعیت دانش مدیریت و بحث برنامه ریزی استراتژیک به طور کلی، شرایط آن در جامعه ما است. سیاست نامه هم ضمن تشکر بسیار از لطف دکتر خلیلی مقاله ایشان را بدون دخل و تصرفی تقدیم مخاطبان می کند.
  • عباس قیومی ابرقویی صفحات 19-30
    رویکرد رایج یا متعارف به برنامه ریزی آن را تلاش برای تدوین نقشه راه حرکت از وضع موجود به مطلوب سازمان یا مجموعه ای می بیند که برنامه برای آن تدوین می شود. این سند که توسط تیم مشاور یا بخش برنامه ریزی تهیه می شود طی اجرا مورد بررسی قرار گرفته و اصلاح می شود و بازخورد آن مبنای اصلاح راهبردها قرار می گیرد. در این مقاله نقدهای اساسی به این دیدگاه بررسی شده و در مقابل، نگاه نامتعارف یا نگاه حداقلی به برنامه ریزی تعریف شده که به واقعیت برنامه ریزی در سازمان ها نزدیک تراست. در این نگاه برنامه ریزی شکل خاصی ندارد بلکه حاوی خصوصیاتی کلی است و بیشتر صورتی اقتضایی دارد. در حقیقت شکل سند برنامه تابعی از مساله و موضوع است و بنا به مقتضای کار می تواند تغییر کند. علاوه بر تنظیم سند، برنامه ریزی شامل مجموعه ای از فعالیت ها است که کمک می کند برنامه در عمل پیاده شود.
    کلیدواژگان: برنامه استراتژیک، برنامه، برنامه ریزی
  • روح الله حمیدی مطلق، علی بابایی صفحات 31-44
    آغاز برنامه ریزی استراتژیک را، با فرض بنیادی اش مبنی بر اینکه «استراتژی می بایست الزاما از طریق یک فرآیند منطقی ساختاریافته و گام به گام بدست آید»، باید به دهه 60 میلادی در ایالات متحده نسبت داد. در این مقاله برآنیم تا بر اساس کتاب بسیار پرارجاع «ظهور و سقوط برنامه ریزی استراتژیک» نوشته هنری مینتزبرگ، مهمترین منتقد برنامه ریزی استراتژیک، ابتدا به مروری بر تاریخچه شکل گیری این نهله فکری پرداخته، سپس فرضیات بنیادین آن را مورد بررسی قرار دهیم. سپس در ادامه، بر اساس جستجوی مان در مطالعاتی که به بررسی میزان تاثیر برنامه ریزی استراتژیک بر عملکرد سازمان ها پرداخته اند نشان خواهیم داد که آیا این نهله فکری، تاکنون توانسته است تاثیری قابل توجه، آن گونه که خود ادعا می کند، بر روی ارتقای عملکرد سازمان ها و دستیابی آن ها به استراتژی های تحول آفرین داشته باشد یا خیر.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی استراتژیک، استراتژی، هنری مینتزبرگ، عملکرد سازمانی
  • عطاالله حشمتی، عباس قیومی ابرقویی صفحات 45-58
    مقاله زیر می کوشد برای دو پرسش اساسی زیر پاسخ هایی قانع کننده و درخور فراهم کند: نخست این که چرا بسیاری از برنامه ها در جامعه ما به اهداف و غایات خود نمی رسند؟ و دوم این که چرا با وجود تدوین صورت های مختلف برنامه در سازمان های ما، عموم کارشناسان معتقدند این سازمان ها برنامه یا استراتژی ندارند؟ پاسخ به این مسائل راهبردی و مهم را می بایست در سه عامل مختلف جستجو کرد: 1) طرز تلقی غلط یا نگاه نادرست به مقوله برنامه ریزی، 2) تدوین ناقص برنامه ها و 3) اجرای ناتمام برنامه در سازمان های ما جستجو کرد. در این مقاله هر یک از این پاسخ ها به صورت مجزایی با توجه به تجارب کاری نویسندگان و همکاری در انجام چند مطالعه برنامه ریزی در حوزه پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران بررسی شده است.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی، مدیریت دولتی، برنامه ریزی استراتژیک، نظریه سازمانی، استراتژی
  • عرفان مصلح، رقیه عالی زاده صفحات 59-74
    بعد از طرح برنامه ریزی استراتژیک در اواسط دهه 1960، این موضوع مورد توجه بسیاری از شرکت ها و اندیشمندان این حوزه قرار گرفت. در حال حاضر بسیاری از شرکت ها دارای استراتژی های مشخص هستند؛ اما فقط تعداد اندکی از آن ها موفق به اجرای کارآمد استراتژی ها می شوند. حال این سوال پیش می آید چه چیزی سبب موفقیت برخی از شرکت ها در بحث برنامه ریزی استراتژیک می شود و چه عواملی سبب می شود شرکت ها به وضع مطلوب موردنظر خود نرسند. بحث پیرامون این موضوع مربوط به ادبیات شکاف استراتژی می باشد که موضوع مورد تمرکز این مقاله است. هدف ما در این مقاله شناسایی عوامل کلیدی موثر در شکاف استراتژی، اولویت دهی و درنهایت ارائه یک چهارچوب از این عوامل است. روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش، روش میدانی و از نوع همبستگی است. در این راستا ما با استفاده از منابع کتابخانه ای به شناسایی عوامل کلیدی موثر در شکاف استراتژی پرداخته ایم و سپس با استفاده از تاپسیس عوامل با اهمیت بیشتر، احصا شد. در گام آخر با روش تحلیل عامل اکتشافی و استفاده از نرم افزار SPSS، چهارچوبی از عوامل موثر بر شکاف در قالب چهار دسته عوامل ناشی از تدوین، اجرا، ارزیابی و مسائل زمینه و پشتیبانی برنامه ریزی استراتژیک ارائه گردید.
    کلیدواژگان: شکاف استراتژی، برنامه ریزی استراتژیک، تاپسیس، تحلیل عاملی
  • سهراب خلیلی شورینی، عباس اربابی صفحات 75-88
    همراستایی استراتژی های کسب و کار و استراتژی های فناوری اطلاعات مفهومی است که نشان دهنده ارتباط ایده آل و دوطرفه میان فعالیت ها و سازماندهی کسب و کار از سویی و فناوری اطلاعات از سوی دیگر، به منظور دستیابی به اهداف سازمانی است. از این رو در این مقاله سعی شد تا تاثیر همراستایی استراتژی های کسب و کار و استراتژی های فناوری اطلاعات بر میزان موفقیت شرکت های بیمه ای اندازه گیری و مورد بررسی قرار گیرد. در این مطالعه، میزان بلوغ همراستایی استراتژیک در 19 شرکت بیمه ای فعال، بر اساس مدل لوفتمن (2000)، اندازه گیری شد. همچنین از طریق مراجعه به آمار رسمی منتشر شده از طرف بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وضعیت سهم بازار، سودآوری و بازده سرمایه گذاری، به عنوان شاخص های موفقیت این شرکت ها، استخراج گردید. هدف از جمع آوری و تحلیل این اطلاعات پاسخگویی به این سوال اصلی بود که آیا همراستایی استراتژی های کسب کار و استراتژی های فناوری اطلاعات بر موفقیت شرکت های بیمه ای تاثیر مثبتی داشته است؟ نتایج تاثیر عوامل متعددی بر میزان همراستایی استراتژی های کسب و کار و استراتژی های فناوری اطلاعات و تاثیر این همراستایی استراتژیک بر موفقیت شرکت های بیمه ای را نشان داده است.
    کلیدواژگان: استراتژی های کسب و کار، استراتژی های فناوری اطلاعات، همراستایی استراتژیک، مدل بلوغ لوفتمن و شرکت های بیمه
  • علی بابایی، روح الله حمیدی مطلق، علی ملکی، محسن اشعاری صفحات 89-108
    اگر مدل های مرسوم و رایج «برنامه ریزی»، راه حل شکست خورده ای در دستیابی کشورها به استراتژی های تحول آفرین است. پس چه باید کرد و چه راه دیگری پیش روی سیاست گذار وجود دارد؟ این مقاله در تلاش برای پاسخ به همین سوال است. بنیان اصلی این مقاله، تحقیق بسیار پرارجاع و استقبال شده جامعه آکادمیک، یعنی رودریک (2008) است که به خوبی و بر اساس استدلال ها و شواهد آماری متقن، رویکرد جدیدی به سیاست گذاری (خصوصا سیاست گذاری صنعتی) پیش روی سیاستگزاران کشورهای در حال توسعه می گشاید. رودریک نشان می دهد که استراتژیست اصلی در فرآیند توسعه هر کشور، کارآفرینان پیشگام آن کشور هستند که از طریق یادگیری و آزمون و خطای خود با کشف دریچه های جدید راهی برای تغییر حرکت کشور از فعالیت های سنتی به فعالیت های مدرن می گشایند و نهایتا موجبات رشد اقتصادی کشور را فراهم می آورند. در این میان و در این فرآیند کشف و یادگیری، نقش اصلی سیاستگزار، نه تلاش برای تدوین ابزارهای دخالت پیچیده، بلکه ایجاد یک شبکه همکاری نزدیک با کارآفرینان پیشگام جهت رفع گلوگاه های پیش روی آنها است. سپس از طریق سه موردکاوی تاریخی، اهمیت شکل گیری این شبکه های استراتژیک به نمایش کشیده خواهد شد. این موردکاوی ها عبارتنداز: کچ آپ اقتصادی کشور لهستان؛ کچ آپ صنایع شیمیایی آلمان؛ و توسعه تکنولوژی های بسیار پیشرفته در دارپای آمریکا.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی، سیاست گذاری، استراتژی، توسعه، یادگیری، شبکه همکاری استراتژیک
  • جاناتان دی لینتون ترجمه: علی ملکی، عرفان مصلح صفحات 109-116
    هدف این مقاله کمک به نویسندگان برای حداکثر کردن ضریب تاثیرو مقالات است. با وجود اینکه این سرمقاله به طور ویژه برای مجله Technovation نوشته شده است؛ بسیاری از موارد پیشنهاد شده آن قابل استفاده و تطبیق در سایر مجلات می باشد. ارزش هر مقاله به نوآوری آن در زمینه تخصصی خود هست، با این حال این نوشتار باور دارد که راه حلی یکپارچه جهت ارائه موثر این نوآوری وجود دارد و سعی دارد که این روش یکپارچه را تبیین کند.
|
  • Pages 9-18
    Professor Khalili Shoorini is one of the pioneers in strategic planning courses teaching in Iran and his translated book has been referred as the main reference book at Iranian universities for many years. In this release, a review on strategic planning filed of research and discussion about management realm is conducted through an interview. To this end, we met Professor Khalili in his office. He was so welcome and invited us to issue this article instead of publishing the conversation. We find the article sufficiently qualified to answer all our questions about professor’s point of view around management knowledge, strategic planning, and their general conditions in our society. We are so grateful to Professor Khalili to provide us with his comprehensive and precious article and publish it exactly as it is to hopefully meet the readers demand.
  • Abbas Qayumi Abarghuii Pages 19-30
    The common and conventional look at planning is assumed as the road map to move from status quo to desired status of organization. The document which is developed by advising team or planning department is examined and modified during execution and the feedback is drawn to reform the strategies. In this article, criticizing ideas to already mentioned procedure are investigated. Besides unconventional or insufficient look at planning is defined which is more consistent with companies reality. In this viewpoint, planning doesn’t have a special configuration. Planning bears specific features and develops according to contingencies. In fact, the document is dependent on subject and problem and contingently changes. In addition to documentation, planning is a set of activities to ensure that the plan will be practically implemented.
    Keywords: Strategic planning, Plan, Planning
  • Pages 31-44
    The early emerging idea of strategic planning is connected to its fundamental premise introduced in the 1960s in the United States: “strategy must be obtained through a logical structured process gradually and step-by-step”. In this article, we would review the historical infrastructures and fundamental premises of strategic planning based on the most referred book “The fall and rise of strategic planning” by Henry Mintzberg. Moreover, the consequences of strategic planning on organizations performance are surveyed to answer the question whether this knowledge has been successful to promote organizational performance and help them mutate and innovate.
    Keywords: Strategic planning, Strategy, Henry Mintzberg, Organizational performance
  • Pages 45-58
    The purpose of this article is to find compelling and appropriate answers to these questions: why don’t the plans meet a determined goal in our society? Why do many experts believe that the organizations do not have a plan or strategy despite the fact that various types of plans are developed for them? One must look for the answers of these strategic and challenging questions considering three factors: 1) misunderstanding and mistaking the meaning and planning procedures, 2) inconclusive plan codification, and 3) incomplete implementation of plans. In this article, each of these answers have been discussed exclusively considering the author’s experience and his corporation in executing planning projects of Iranian national gas research and information company.
    Keywords: Planning, Governmental management, Strategic planning, Organizational theory, Strategy
  • Erfan Mosleh, Roghayeh Alizadeh Pages 59-74
    When the strategic planning was first proposed in mid-1960s, it drew many companies and scientists’ attention. Nowadays many companies bear a specific strategy but a small number of them have accomplished strategies implementation efficiently. The question is what are the key success factors of companies connected to strategic planning and what avoids them to gain their optimal set. The gap in literature review of strategic planning issues is focused in this article and comprises the main research outlines discussed here. The article aims to detect key factors in strategic gap, prioritizing them, and finally to develop a framework including these factors. Field research correlational methods are applied in this research. Library resources helped us determine influencing key factors in strategic gap and TOPSIS is applied to select more important factors. Finally, exploratory factor analysis in SPSS software is adopted to categorize influencing factors on strategic gap. Four categories are defined as design, implementation, evaluation, background and strategic planning support.
    Keywords: Strategic gap, Strategic planning, TOPSIS, Factor analysis
  • Pages 75-88
    Aligning business strategies and information technologies strategies is a concept which expresses the ideal and mutual relationship between activities and organizes business strategies on one hand and information technologies on the other hand to meet organizational goals. Therefore, in this paper the effects of aligning business strategies and information technologies on insurance companies’ success are evaluated and surveyed. In this study, the strategic alignment maturity in 19 active insurance company is measured based on Luftman model (2000). Also, considering existing statistics published by central insurance company of Islamic republic of Iran, key success factors of these companies are extracted as the market share, profitability, and returns on investment. The purpose of gathering and analysis of data is to answer this important question whether the alignment of business strategies and information technologies strategies has a desirable effect on insurance companies’ success. Results address the effects of different factors on alignment of business strategies and information technologies strategies and the effects of this strategic alignment on insurance companies’ success.
    Keywords: Business strategies, Information technologies strategies, Strategic alignment, Luftaman maturity model, insurance companies
  • Pages 89-108
    If the common models of “planning” are the failed solutions for countries to achieve evolutionary strategies (you can refer to other publications of this journal) then what should we do and what are the other solutions that policy makers should face? The article aims to answer these questions. The most principle ideas of this article are based on the popular and authoritative research of Rodrik (2008) which contains precise statistical proofs and reasoning. The research brings about a novel approach especially in the field of industrial strategy for policy makers in developing countries. Rodrik emphasizes that the main strategists in a country are the pioneer entrepreneurs of that country who develop new ways for moving from traditional performances to modern ones through learning, trial and error procedures which result in economic growth. In this regard, the policy makers’ main responsibility is not to develop complicated interference tools, but to create a collaborative network with other entrepreneurs to resolve the oncoming obstacles. Herein, we map the importance of strategic networks through case studies: Poland economic Ketchup; German chemical industry Ketchup; and the most modern technological developments in American Darpa.
    Keywords: Planning, Policy making, Strategy, Development, Learning, Strategic collaborative network
  • Trans By: Ali Maleki, Erfan Mosleh Pages 109-116